اگر در دوران بارداری مزه‌ای شبیه فلز، ترشی یا تلخی در دهان احساس می‌کنید، احتمالاً با پدیده‌ای به نام دیس‌گِوزی (اختلال چشایی) روبه‌رو هستید. این حالت بیشتر در سه‌ماههٔ اول بارداری دیده می‌شود و معمولاً به مرور کاهش می‌یابد. با این حال، عوامل دیگری مانند مصرف مکمل‌ها، مشکلات دهان‌ودندان، رفلاکس معده، عفونت‌ها، کمبودهای تغذیه‌ای یا حتی تماس با فلزات سنگین می‌توانند در ایجاد طعم فلز در دهان نقش داشته باشند و نیاز به بررسی داشته باشند.
دیس‌گِوزی چیست و چه ارتباطی با بارداری دارد؟
دیس‌گِوزی به معنای احساس مزهٔ غیرطبیعی در دهان است (فلزی، تلخ یا ترش). تغییرات هورمونی در اوایل بارداری می‌تواند گیرنده‌های چشایی را تحت‌تأثیر قرار دهد و باعث بروز این طعم ناخوشایند شود. خوشبختانه در بیشتر زنان تا پایان سه‌ماههٔ اول این حالت بهبود می‌یابد.
علل شایع طعم فلز در دهان
-
تغییرات هورمونی: علت اصلی در سه‌ماههٔ اول
-
مکمل‌های بارداری: به‌ویژه آهن، روی و پریناتال‌ها
-
مشکلات دهان و لثه: ژنژیویت بارداری بسیار شایع است
-
عفونت‌های خفیف یا COVID-19: می‌توانند حس چشایی را تغییر دهند
-
رفلاکس معده به مری (GERD)
-
کمبود ویتامین B12 یا روی
-
تماس با فلزات سنگین (مانند سرب): خطرناک و نیازمند بررسی فوری
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
-
وقتی مزه فلزی شدید یا ماندگار است (بیش از سه‌ماههٔ اول)
-
همراه با کاهش وزن، بی‌اشتهایی یا استفراغ‌های مکرر
-
وجود علائم خونریزی لثه یا دندان‌درد
-
شک به مواجهه با سرب یا مواد شیمیایی
-
عدم تحمل مکمل‌ها یا شک به کمبودهای تغذیه‌ای
درمان و راهکارهای ایمن در بارداری
الف) اصلاح سبک زندگی و بهداشت دهان
-
مسواک، نخ‌دندان و پاک‌سازی زبان به‌طور منظم
-
ویزیت دندان‌پزشکی (ایمن در بارداری)
-
دهان‌شویه جوش‌شیرین (¼ قاشق‌چای‌خوری در یک لیوان آب ولرم)
-
استفاده از ظروف غیر فلزی (پلاستیکی، شیشه‌ای یا سرامیکی)
-
نوشیدن آب کافی و جویدن آدامس بدون قند
ب) تغذیه و مکمل‌ها
-
مصرف طعم‌های خنک یا کمی ترش (مثل لیمو یا خیارشور)
-
مشاوره با پزشک درباره زمان یا نوع مکمل‌ها (قطع خودسرانه ممنوع)
ج) درمان علت‌های زمینه‌ای
-
درمان ژنژیویت یا رفلاکس معده در صورت نیاز
-
بررسی و اصلاح کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
-
در موارد مشکوک، ارزیابی مواجهه با فلزات سنگین
جمع‌بندی
مزه فلزی در بارداری بیشتر ناشی از تغییرات هورمونی و بی‌خطر است و اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شود. رعایت بهداشت دهان، استفاده از دهان‌شویه‌های ساده، ظروف غیر فلزی و مشاوره درباره مکمل‌ها معمولاً کافی است. در صورت تداوم یا شدت علائم، مراجعه به پزشک یا دندان‌پزشک ضروری است تا علل جدی‌تر مانند کمبودهای تغذیه‌ای یا مواجهه با سرب بررسی شوند.
منبع :
CDC – Oral Health During Pregnancy
No. 19
۰۴/۰۶