Anti‑TPO یا آنتیبادی ضد تیروپراکسیداز یکی از مهمترین شاخصها برای تشخیص بیماریهای خودایمنی تیروئید است. تغییرات این شاخص میتواند قبل از بروز اختلالات واضح هورمونی رخ دهد و نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام، پیشبینی سیر بیماری و پایش بیماران داشته باشد. در این مقاله بررسی میکنیم Anti‑TPO چیست، چرا بالا میرود، کاهش آن چه مفهومی دارد و چه زمانی نیاز به پیگیری دارد.
Anti‑TPO چیست؟
تیروپراکسیداز (TPO) آنزیمی حیاتی در غده تیروئید است که در تولید هورمونهای T3 و T4 نقش اساسی دارد.
Anti‑TPO آنتیبادیای است که در اثر خطای سیستم ایمنی علیه این آنزیم ساخته میشود و نشانهای از بیماری خودایمنی تیروئید است.
مقدار نرمال Anti‑TPO
- اغلب آزمایشگاهها: کمتر از ۳۵ IU/mL
(بازه مرجع ممکن است بسته به روش آزمایش کمی متفاوت باشد)
علل افزایش Anti‑TPO
۱. تیروئیدیت هاشیموتو (شایعترین علت)
- شایعترین بیماری خودایمنی تیروئید
- همراه با کمکاری تیروئید
- بیش از ۹۰٪ بیماران Anti‑TPO بالا دارند
- تخریب تدریجی سلولهای تیروئید
علائم شایع:
خستگی، افزایش وزن، ریزش مو، افسردگی، یبوست، احساس سرما
۲. بیماری گریوز
- شایعترین علت پرکاری تیروئید
- اگرچه TRAb آنتیبادی اصلی است،Anti‑TPO نیز اغلب بالا میرود
علائم شایع:
تپش قلب، کاهش وزن، اضطراب، تعریق، لرزش دست، بیرونزدگی چشم
۳. تیروئیدیت پس از زایمان
- التهاب خودایمنی تیروئید در ماههای بعد از زایمان
- Anti‑TPOمعمولاً مثبت است
- ابتدا پرکاری و سپس کمکاری تیروئید ایجاد میشود
۴. Anti‑TPOبالا با هورمونهای تیروئیدی طبیعی
- TSH، T3 و T4 طبیعی
- اما Anti‑TPOمثبت
به معنای خطر بالاتر ابتلا به کمکاری تیروئید در آینده که نیازمند پیگیری دورهای است
۵. سایر بیماریهای خودایمنی
- دیابت نوع ۱
- لوپوس
- آرتریت روماتوئید
- کمخونی پرنیشیوز
- بیماری سلیاک
Anti‑TPO بالا دقیقاً چه چیزی را نشان میدهد؟
- نشاندهنده فعال بودن پاسخ ایمنی است، نه شدت بیماری
- عدد بالاتر لزوماً به معنای کمکاری شدیدتر نیست
- تصمیم درمانی بر اساس TSH، Free T4 و علائم بالینی گرفته میشود
علل کاهش یا منفی بودنAnti‑TPO
۱. وضعیت طبیعی
- سیستم ایمنی علیه تیروئید فعال نیست
- حالت طبیعی و سالم
۲. بیماریهای غیرخودایمنی تیروئید
- کمبود ید
- مصرف داروها (آمیودارون، لیتیوم)
- اختلالات هیپوفیز
- ندولهای غیرخودایمنی
۳. کاهشAnti‑TPO پس از درمان
- در برخی بیماران کاهش تدریجی دیده میشود
- اما کاهش آن به معنای درمان قطعی بیماری خودایمنی نیست
Anti‑TPOدر بارداری
- Anti‑TPOمثبت با موارد زیر مرتبط است:
- کمکاری تیروئید بارداری
- تیروئیدیت پس از زایمان
- افزایش برخی عوارض بارداری
✅ پایش منظم TSH ضروری است
چه زمانی آزمایشAnti‑TPO درخواست میشود؟
- TSH غیرطبیعی
- شک به هاشیموتو یا گریوز
- بارداری یا برنامه بارداری
- سابقه بیماری خودایمنی
- پیگیری اختلالات تیروئیدی
سوالات پرتکرار (FAQ)
Anti‑TPO بالا خطرناک است؟
بهتنهایی خیر، اما نشاندهنده استعداد بیماری تیروئیدی است.
Anti‑TPOبالا نیاز به درمان دارد؟
خیر، درمان بر اساس TSH و علائم است.
با درمان، Anti‑TPOطبیعی میشود؟
گاهی کاهش مییابد، اما معیار موفقیت درمان نیست.
جمعبندی
Anti‑TPOشاخص کلیدی تشخیص بیماریهای خودایمنی تیروئید است.
افزایش آن اغلب با هاشیموتو یا گریوز مرتبط است و کاهش یا منفی بودن آن معمولاً طبیعی تلقی میشود. تفسیر درست همیشه باید همراه با هورمونهای تیروئیدی و وضعیت بالینی فرد انجام شود.
منابع
No. 50
۰۴/۰۹