غده تیروئید با تولید هورمون‌های T3 و T4، تنظیم‌کننده‌ی اصلی متابولیسم بدن است. اما شاید ندانید که اختلالات تیروئید بر نتایج آزمایش‌ها به‌شکل قابل‌توجهی بر سیستم تولیدمثل، تعادل هورمون‌های جنسی و نتایج آزمایش‌های مرتبط تأثیر می‌گذارد.
کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)
در این حالت، کاهش هورمون‌های تیروئیدی منجر به افزایش TRH و TSH می‌شود. پیامدهای هورمونی این وضعیت شامل موارد زیر است:
-
افزایش پرولاکتین (PRL): بالا رفتن TRH، باعث افزایش پرولاکتین می‌شود که می‌تواند تخمک‌گذاری را مختل کرده و چرخه قاعدگی را نامنظم کند.
-
کاهش FSH و LH: پرولاکتین زیاد ترشح این دو هورمون را مهار می‌کند، در نتیجه:
-
کاهش استروژن و پروژسترون در زنان
-
کاهش تستوسترون در مردان
-
-
کاهش SHBG: که منجر به افزایش فرم آزاد استروژن یا تستوسترون شده و ممکن است با علائم آندروژنی مثل پرمویی یا آکنه همراه باشد.
پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)
برخلاف کم‌کاری، در این حالت سطح بالای T3 و T4 می‌تواند اثرات متفاوتی بر بدن بگذارد:
-
افزایش SHBG: باعث کاهش سطح هورمون‌های جنسی آزاد می‌شود، حتی اگر مقدار کلی آن‌ها نرمال باشد.
-
بی‌نظمی قاعدگی در زنان: شامل آمنوره (قطع قاعدگی)، خونریزی‌های شدید یا سیکل‌های کوتاه‌تر.
-
کاهش کیفیت اسپرم: در مردان، افزایش دمای بدن و اختلالات هورمونی باعث کاهش اسپرم‌سازی و باروری می‌شود.
تاثیر تیروئید بر نتایج آزمایشات هورمونی
اختلالات تیروئید می‌توانند تفسیر نتایج آزمایش‌های هورمونی زیر را دچار چالش کنند:
| آزمایش | تغییرات احتمالی |
|---|---|
| FSH و LH | کاهش در هر دو (به‌ویژه در کم‌کاری) |
| استرادیول و پروژسترون | کاهش در زنان مبتلا به کم‌کاری شدید |
| تستوسترون آزاد | کاهش در مردان با پرکاری یا افزایش SHBG |
| پرولاکتین (PRL) | افزایش در کم‌کاری تیروئید |
| SHBG | افزایش در پرکاری و کاهش در کم‌کاری |
نتیجه‌گیری
بین عملکرد تیروئید و سیستم هورمونی جنسی ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد. هرگونه اختلال در تیروئید می‌تواند روی باروری، چرخه قاعدگی، عملکرد جنسی و حتی تفسیر نتایج آزمایش‌ها اثرگذار باشد. بنابراین در بررسی مشکلاتی مانند ناباروری، بی‌نظمی قاعدگی، اختلالات جنسی مردان یا پرمویی، حتما باید وضعیت تیروئید نیز بررسی شود.
منابع :
Mayo Clinic – Thyroid and Reproductive Health
No. 37
۰۴/۰۳
