ایمونوگلوبولین M یا IgM یکی از پنج کلاس اصلی آنتی‌بادی‌ها در بدن انسان است که نقش خط مقدم دفاعی سیستم ایمنی را بر عهده دارد. IgM اولین آنتی‌بادی است که بدن در واکنش به یک عفونت جدید تولید می‌کند و به همین دلیل، سنجش سطح آن در خون می‌تواند نشان‌دهنده عفونت فعال یا اخیر باشد. این آزمایش می‌تواند به تشخیص به‌موقع بسیاری از بیماری‌ها و ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی کمک کند.
ایمونوگلوبولین M چیست و چه نقشی دارد؟
– تشکیل حدود ۵ تا ۱۰ درصد از کل ایمونوگلوبولین‌های سرم
– اولین آنتی‌بادی تولیدشده در پاسخ به ورود یک عامل بیماری‌زا
– تشکیل کمپلکس‌های بزرگ برای خنثی کردن میکروب‌ها و فعال‌سازی سیستم مکمل
– باقی‌ماندن در خون برای مدت کوتاه و جایگزینی تدریجی با IgG در واکنش ایمنی
– حضور به‌صورت آنتی‌بادی‌های اختصاصی در برابر میکروب‌های خاص
کاربردهای بالینی تست IgM
– تشخیص عفونت‌های فعال یا اخیر مانند سرخچه، هپاتیت A، مونونوکلئوز عفونی
– افتراق بین عفونت جدید و قدیمی (با مقایسه همزمان IgM و IgG اختصاصی)
– بررسی عملکرد سیستم ایمنی و شناسایی نقص‌های ایمنی اولیه یا ثانویه
– کمک به پایش پاسخ به درمان در برخی بیماری‌های عفونی
شناسایی برخی اختلالات خودایمنی یا خونی خاص
روش انجام و آمادگی پیش از تست
– نمونه‌گیری: خون‌گیری از ورید بازو
– آمادگی خاص: اغلب به آمادگی ویژه نیاز ندارد، مگر در صورت درخواست پزشک
– اطلاع به پزشک در مورد مصرف داروها، مکمل‌ها یا تزریق اخیر فرآورده‌های خونی ضروری است
– مدت آماده‌شدن نتیجه: معمولاً ۱ تا چند روز کاری
تفسیر نتایج تست IgM
سطح بالای IgM کلی:
– عفونت‌های حاد یا اخیر
– برخی بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس
– اختلالات خونی مثل ماکروگلوبولینمی والدنس‌تروم
سطح بالای IgM اختصاصی:
نشانه مواجهه اخیر با یک عامل بیماری‌زای خاص
سطح پایین IgM:
– نقص ایمنی اولیه مانند سندرم هایپوگاماگلوبولینمی
– نقص ایمنی ثانویه بر اثر داروها، بیماری‌های مزمن یا شیمی‌درمانی
– تفسیر نتایج باید همراه با تاریخچه پزشکی، علائم بالینی و سایر آزمایش‌ها انجام گیرد
محدودیت‌ها
– IgM اختصاصی ممکن است در برخی افراد حتی پس از بهبودی، مدتی بالا باقی بماند و منجر به تفسیر اشتباه شود
– در نوزادان، IgM بالا ممکن است نشانه عفونت مادرزادی باشد اما نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد
نتیجه آزمایش به‌تنهایی برای تشخیص بیماری کافی نیست و باید با شواهد بالینی ترکیب شود
پرسش‌های متداول
۱. آیا IgM بالا همیشه نشانه بیماری است؟
خیر، گاهی افزایش موقت در اثر واکسن یا التهاب‌های گذرا رخ می‌دهد.
۲. آیا می‌توان با تست IgM به‌تنهایی زمان شروع عفونت را مشخص کرد؟
تا حدی، چون IgM معمولاً در مراحل اولیه بالا می‌رود، اما تفسیر دقیق نیازمند مقایسه با IgG و سایر شواهد است.
۳. آیا این تست برای تشخیص ایمنی پس از واکسن مناسب است؟
بیشتر از IgG برای این منظور استفاده می‌شود؛ IgM بیشتر به عفونت‌های فعال یا اخیر مربوط است.
جمع‌بندی
تست سنجش ایمونوگلوبولین M تستی مهم برای تشخیص به‌موقع عفونت‌های فعال، ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی و افتراق بین عفونت جدید و گذشته است. هرچند نتایج آن باید با وضعیت بالینی فرد و سایر آزمایش‌ها ترکیب شود تا تصویر دقیقی از سلامت سیستم ایمنی ارائه دهد.
منبع :
– [LabTestsOnline – ایمونوگلوبولین‌ها]
No.103
۰۴/۰۶
