سرطان مثانه یکی از شایع‌ترین سرطان‌های دستگاه ادراری است که با شناخت عوامل خطر و اتخاذ سبک زندگی سالم می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد. این بیماری عمدتاً در مردان و افراد بالای ۵۵ سال رخ می‌دهد و در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند به مراحل پیشرفته‌تری برسد که درمان آن دشوارتر است.
با توجه به اینکه بسیاری از عوامل خطر سرطان مثانه قابل کنترل هستند، آگاهی از این عوامل و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا داشته باشد. در ادامه، به بررسی عوامل مؤثر و راه‌های پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم:
اهمیت شناخت عوامل خطر
خیلی‌ها تصور می‌کنند تنها زمانی باید نگران سرطان باشند که علائمی ظاهر شود؛ اما حقیقت این است که شناسایی عوامل خطر، به ما کمک می‌کند زودتر دست به اقدام بزنیم، پیشگیری کنیم یا حتی در مراحل اولیه بیماری را تشخیص دهیم. همین می‌تواند جان فردی را نجات دهد.
مهم‌ترین عوامل خطر سرطان مثانه
۱. سیگار کشیدن
بی‌شک سیگار یکی از بزرگ‌ترین مجرمان در ابتلا به سرطان مثانه است. نیکوتین و مواد سمی موجود در دود سیگار، از طریق کلیه وارد مثانه می‌شوند و دیواره مثانه را تحریک می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود احتمال ابتلا به این سرطان در افراد سیگاری حداقل سه برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها باشد.
۲. تماس با مواد شیمیایی صنعتی
افرادی که در صنایعی مانند تولید رنگ، لاستیک، چرم، پارچه یا چاپ مشغول به کار هستند، ممکن است به مواد شیمیایی خطرناکی مانند آمین‌های آروماتیک (مثل بنزیدین) مواجه شوند. این مواد با خطر بالای ابتلا به سرطان مثانه در ارتباط هستند.رانندگان، نقاشان، آرایشگران و آتش‌نشانان نیز در معرض خطر بالاتری هستند.
۳. داروها و مکمل‌های خاص
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف برخی داروها مثل پیوگلیتازون (داروی دیابت) یا استفاده از مکمل‌های گیاهی حاوی اسید آریستولوکیک، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد. پس بهتر است مصرف این مواد حتماً تحت نظر پزشک انجام شود.
۴. التهاب‌ها و عفونت‌های مزمن مثانه
عفونت‌های مکرر، وجود سنگ در مثانه یا کلیه، و سوندگذاری‌های بلندمدت، همگی می‌توانند خطر تحریک مزمن مثانه را بالا ببرند. البته ارتباط مستقیم آن‌ها با سرطان هنوز به‌طور کامل ثابت نشده است، اما بی‌توجهی به این شرایط می‌تواند پرخطر باشد.
۵. سابقه بیماری‌های مادرزادی مثانه
برخی ناهنجاری‌های نادر مانند اگزستروفی مثانه یا باقی‌ماندن بخشی از “اوراکوس” بعد از تولد، ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان مثانه شوند.
دیگر عوامل خطر سرطان مثانه
۱. آب آلوده به آرسنیک
در برخی مناطق جهان، وجود آرسنیک در آب آشامیدنی باعث افزایش نرخ سرطان مثانه شده است. اگر از آب چاه استفاده می‌کنید، بهتر است آن را آزمایش کرده و مطمئن شوید میزان آرسنیک در آن پایین‌تر از حد استاندارد است.
۲. کم نوشیدن مایعات
نوشیدن آب کافی باعث می‌شود مثانه به‌طور مرتب تخلیه شود و مواد مضر در آن انباشته نگردد. این موضوع خطر تحریک طولانی‌مدت دیواره مثانه را کاهش می‌دهد.
۳. سن و جنسیت
آمارها نشان می‌دهد مردان بیشتر از زنان به سرطان مثانه مبتلا می‌شوند و خطر این بیماری با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. ۹۰ درصد بیماران بالای ۵۵ سال سن دارند.
۴. سابقه خانوادگی و ژنتیک
اگر یکی از اعضای خانواده شما به سرطان مثانه مبتلا شده باشد، احتمال ابتلا برای شما نیز بیشتر است. این موضوع می‌تواند ناشی از ژن‌های مشترک یا محیط مشابه باشد. برخی سندرم‌های ژنتیکی خاص نیز ریسک این سرطان را افزایش می‌دهند.
۵. پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی‌های خاص
مصرف طولانی‌مدت داروی سیکلوفسفامید یا دریافت پرتودرمانی ناحیه لگن، می‌تواند مثانه را تحریک کرده و خطر سرطان را افزایش دهد.
علائم هشداردهنده
تشخیص زودهنگام سرطان مثانه می‌تواند به بهبود پیش‌آگهی کمک کند. به علائم زیر توجه داشته باشید:
- وجود خون در ادرار (هماتوری): شایع‌ترین علامت سرطان مثانه است.
- تکرر ادرار یا احساس فوریت در ادرار
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- درد در ناحیه لگن یا کمر
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به پزشک مراجعه کنید.
چطور خطر ابتلا به سرطان مثانه را کاهش دهیم؟
- ترک سیگار، شاید مهم‌ترین قدم در پیشگیری باشد.
- اگر در محیط شغلی با مواد شیمیایی سروکار دارید، حتماً از تجهیزات ایمنی استفاده کنید.
- به بدن‌تان آب کافی برسانید؛ آب بیشتر یعنی دفع سموم بیشتر.
- از مصرف مکمل‌های گیاهی ناشناخته خودداری کنید.
- معاینات دوره‌ای و توجه به علائم غیرعادی را جدی بگیرید.
جمع‌بندی
سرطان مثانه بیماری‌ای است که بسیاری از عوامل خطر آن قابل پیشگیری هستند. شناخت این عوامل و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند تفاوتی چشمگیر در سلامت آینده شما ایجاد کند. اگر در معرض هر یک از این عوامل هستید، همین حالا وقت آن است که برای سلامت مثانه‌تان قدمی بردارید.
منابع:
No. 15
۰۴/۰۲