۱۰ دارویی که نتایج آزمایش خون شما را تغییر می‌دهند!

آزمایش‌های خون تستی حیاتی برای تشخیص بیماری‌ها، پایش درمان و پیشگیری از عوارض هستند. اما آیا می‌دانستید برخی داروهای رایج می‌توانند نتایج آزمایش‌های شما را تحریف کنند؟ این تداخلات ممکن است منجر به تشخیص نادرست، درمان اشتباه یا اضطراب بی‌مورد شوند.

در این مقاله با ۱۰ داروی مهم و پرمصرف آشنا می‌شویم که می‌توانند آزمایش‌های خون شما را تحت تأثیر قرار دهند و همچنین راهکارهای پیشگیری از این خطاها را مرور می‌کنیم.

---

۱. بیوتین (ویتامین B7)

• کاربرد: مکمل زیبایی برای پوست، مو و ناخن

• اثر بر آزمایش‌ها:

  • کاهش کاذب TSH (اشتباه در تشخیص پرکاری تیروئید)

  • اختلال در تروپونین، HCG، LH، FSH، PTH، ویتامین D

• توصیه: حداقل ۲۴ تا ۷۲ ساعت قبل از آزمایش قطع شود

 

---

۲. استاتین‌ها (آتورواستاتین، سیمواستاتین و…)

• کاربرد: کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماری قلبی

• تغییرات آزمایشگاهی:

  • افزایش کاذب ALT، AST، CPK

  • ممکن است با هپاتیت یا میوپاتی اشتباه گرفته شود

 

---

۳. داروهای ضدصرع (فنی‌توئین، فنوباربیتال، کاربامازپین)

• تأثیرات:

  • هیپوناترمی (کاهش سدیم)

  • افزایش آنزیم‌های کبدی

  • اختلال در قند و چربی خون

  • کاهش ویتامین D، B12، اسید فولیک در مصرف طولانی‌مدت

 

---

۴. داروهای مدر (دیورتیک‌ها مثل فوروزماید، تیازید)

• تأثیر بر آزمایش‌ها:

  • کاهش الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم، منیزیم)

  • افزایش اوره و کراتینین (شبه نارسایی کلیه)

• هشدار: در مصرف هم‌زمان با دیگوکسین یا لیتیوم باید آزمایش دقیق انجام شود

 

---

۵. NSAIDs (ایبوپروفن، ناپروکسن و…)

• تداخلات مهم:

  • افزایش کراتینین و BUN

  • اختلال عملکرد کلیه به‌ویژه در سالمندان

  • گاهی افزایش ALT و AST

---

۶. آنتی‌بیوتیک‌ها (ریفامپین، سفالوسپورین، تتراسایکلین)

• ریفامپین: القای آنزیم‌ها → تغییر سطح داروها، افزایش تست‌های کبدی

• سفالوسپورین‌ها: مثبت کاذب در قند ادرار

• تتراسایکلین: کاهش جذب آهن و روی

 

---

۷. متفورمین

• کاربرد: درمان دیابت نوع ۲

• تأثیرات:

  • افزایش لاکتات (نادر اما خطرناک: اسیدوز لاکتیک)

  • کاهش ویتامین B12 در درازمدت

  • تغییر در اوره و کراتینین در بیماران کلیوی

 

---

۸. قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌ها

• تأثیر بر نتایج:

  • افزایش T4، کورتیزول، تستوسترون کل

  • افزایش تری‌گلیسرید، کلسترول، فاکتورهای انعقادی

• خطر اشتباه در تشخیص: پرکاری تیروئید، سندرم کوشینگ، اختلال چربی خون

 

---

۹. داروهای ضدانعقاد (وارفارین، هپارین، NOACها)

• تأثیر مستقیم: افزایش زمان PT، INR، aPTT

• عوارض آزمایشگاهی:

  • کاهش پلاکت (HIT)

  • تغییر در CBC، آنزیم‌های کبدی، گاه AST/ALT

 

 

---

۱۰. مکمل‌ها (آهن، ویتامین C، مولتی‌ویتامین‌ها)

• آهن: افزایش فریتین و آهن سرم، اختلال در TIBC

• ویتامین C:

  • منفی کاذب در تست خون مخفی مدفوع

  • افزایش کاذب گلوکز سرم

• مولتی‌ویتامین‌ها: تداخل در کلسیم، منیزیم، تست تیروئید و سایر تست‌های متابولیک

 

---

 چگونه از تداخل دارو با آزمایش‌ها پیشگیری کنیم؟

• همیشه لیست داروها و مکمل‌ها را به پزشک و آزمایشگاه ارائه دهید

• بیوتین و مکمل‌های زیبایی را حداقل ۲ تا ۳ روز قبل از آزمایش قطع کنید

• در صورت شک به تداخل، آزمایش را تکرار کرده یا از روش دقیق‌تر مانند LC-MS/MS استفاده شود

• از مصرف خودسرانه دارو و مکمل پیش از آزمایش خودداری کنید

 

---

 

جمع‌بندی

داروهایی که مصرف می‌کنیم می‌توانند نتایج آزمایش خون را به‌طور قابل توجهی تغییر دهند. شناخت این تداخلات، هم برای بیماران و هم پزشکان ضروری است. بی‌توجهی به آن‌ها ممکن است منجر به تشخیص نادرست، درمان اشتباه و صرف هزینه اضافی شود. پیش از انجام آزمایش، با پزشک درباره داروها و مکمل‌های مصرفی خود حتماً مشورت کنید.

منابع :

FDA – Biotin Interference

LabTestsOnline – Drug Interference with Lab Tests

No. 46

۰۴/۰۴