هیپوگنادیسم اولیه یک اختلال در عملکرد غدد جنسی است که در آن بیضه‌ها در مردان یا تخمدان‌ها در زنان توانایی کافی برای تولید هورمون‌های جنسی یا گامت‌ها (اسپرم یا تخمک) را ندارند. این وضعیت می‌تواند بر بلوغ جنسی، باروری، خلق‌وخو، تراکم استخوان و سلامت عمومی تأثیر بگذارد و نیازمند تشخیص زودهنگام و درمان مناسب است.
علل هیپوگنادیسم اولیه
این نوع هیپوگنادیسم می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که مستقیماً به غدد جنسی آسیب می‌زنند. اختلالات ژنتیکی مانند سندرم کلاین‌فلتر (در مردان) و سندرم ترنر (در زنان) از جمله دلایل اصلی هستند. بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌هایی مانند اوریون، ضربه یا جراحی ناحیه تناسلی، و پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی نیز از علل مهم محسوب می‌شوند.
علائم هیپوگنادیسم اولیه
در مردان:
-
اختلال در نعوظ
-
کاهش رشد موهای صورت و بدن
-
کاهش توده عضلانی
-
بزرگ شدن سینه‌ها (ژنیکوماستی)
در زنان:
-
گرگرفتگی
-
خشکی واژن
-
کاهش میل جنسی
روش‌های تشخیص
-
آزمایش خون: اندازه‌گیری هورمون‌های جنسی (تستوسترون یا استروژن) و گنادوتروپین‌ها (LH و FSH)؛ در هیپوگنادیسم اولیه، LH و FSH بالا ولی هورمون‌های جنسی پایین هستند.
-
تصویربرداری: سونوگرافی یا MRI برای بررسی ساختار غدد جنسی.
-
آزمایش‌های ژنتیکی: به‌ویژه در موارد ناباروری یا تأخیر در بلوغ.
درمان هیپوگنادیسم اولیه
در این مورد درمان جایگزینی هورمونی رایج‌ترین روش است: تستوسترون برای مردان و ترکیب استروژن و پروژسترون برای زنان. در صورت تمایل به فرزندآوری، ممکن است از روش‌های کمک‌باروری مانند IVF استفاده شود. همچنین، برای بهبود کیفیت زندگی، مشاوره روانشناختی و حمایتی توصیه می‌شود.
جمع‌بندی
هیپوگنادیسم اولیه یک اختلال قابل مدیریت است که با تشخیص به‌موقع و درمان هدفمند، می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد. در صورت مشاهده علائمی مانند کاهش میل جنسی، اختلالات قاعدگی یا ناباروری، مشاوره با پزشک متخصص غدد ضروری است.
منابع :
Mayo Clinic: Male hypogonadism – Symptoms & causes
Mayo Clinic: Male hypogonadism – Diagnosis & treatment
No. 131
۰۴/۰۲
