خونریزی در بارداری یکی از نگرانی‌های رایج در دوران حاملگی است که می‌تواند از یک پدیده طبیعی مثل لانه‌گزینی تا یک وضعیت خطرناک مانند جداشدگی جفت متغیر باشد. تشخیص علت خونریزی، زمان وقوع آن (سه‌ماهه اول، دوم یا سوم)، و شدت آن، در ارزیابی خطر بسیار مهم است.
دلایل خونریزی در دوران بارداری
سه‌ماهه اول (هفته ۱ تا ۱۲)
-
لکه‌بینی لانه‌گزینی: معمولاً خفیف و بی‌خطر است و حدود ۶ تا ۱۲ روز پس از لقاح رخ می‌دهد
-
سقط جنین: خونریزی شدید با درد شکم ممکن است نشانه‌ای از سقط باشد
-
بارداری خارج از رحم: تهدیدکننده حیات، همراه با خونریزی و درد شدید شکم
-
هماتوم ساب‌کوریونیک: تجمع خون بین آندومتر و کوریون که ممکن است نیاز به استراحت و پیگیری داشته باشد
سه‌ماهه دوم و سوم
-
جفت سرراهی: جفت دهانه رحم را می‌پوشاند؛ خونریزی معمولاً بدون درد است
-
جداشدگی زودرس جفت: جفت از دیواره رحم جدا می‌شود؛ خونریزی با درد و خطر بالا
-
عروق سرراهی (Vasa previa): رگ‌های خونی جنین از نزدیکی دهانه رحم عبور می‌کنند؛ در صورت پاره شدن خطرناک است
-
زایمان زودرس: همراه با انقباضات رحمی و خونریزی قبل از هفته ۳۷
علائم هشداردهنده
-
خونریزی شدید یا پیوسته
-
درد شکم یا لگن
-
سرگیجه، ضعف یا تپش قلب
-
تب یا لرز
-
خروج بافت یا ترشحات غیرطبیعی از واژن
اقدامات ضروری در صورت خونریزی
-
حفظ آرامش و دراز کشیدن
-
استفاده از پد بهداشتی برای رصد شدت خونریزی
-
خودداری از رابطه جنسی یا دوش واژینال
-
تماس با پزشک یا مراجعه به مرکز درمانی در اسرع وقت
-
ثبت علائم همراه (درد، ترشحات، انقباضات) برای ارائه به پزشک
پیشگیری و مراقبت‌های دوران بارداری
برای کاهش احتمال خونریزی یا تشخیص زودهنگام، نکات زیر توصیه می‌شود:
-
ویزیت‌های منظم دوران بارداری
-
اجتناب از مصرف سیگار، الکل و داروهای بدون تجویز
-
حفظ رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل‌ها
-
آرام‌سازی و مدیریت استرس (با مدیتیشن، یوگا و ورزش‌های سبک)
جمع‌بندی
خونریزی در دوران بارداری همیشه به معنای خطر نیست، اما نباید نادیده گرفته شود. حتی موارد خفیف نیز باید به‌طور دقیق بررسی شوند. هرچه تشخیص و اقدام سریع‌تر انجام شود، شانس حفظ سلامت مادر و جنین بیشتر است.
منابع علمی
Mayo Clinic – Bleeding during pregnancy
ACOG – Bleeding in Early Pregnancy
No. 135
۰۴/۰۲