تورم غدد لنفاوی (لنفادنوپاتی) اغلب پاسخی طبیعی به عفونتهای ویروسی یا باکتریایی است. پس از شروع درمان، معمولاً درد و حساسیت طی چند روز کاهش مییابد؛ اما کوچکشدن کامل غدد میتواند چند هفته طول بکشد و این مسئله بهتنهایی نشانهی شکست درمان نیست. دانستن مدت زمان بهبود لنفادنوپاتی عفونی، علائم هشدار و آزمایشهای لازم، باعث پیگیری منطقیتر و کاهش اضطراب میشود.
زمانبندی طبیعی بهبود
-
در عفونتهای شایع تنفسی فوقانی، علائم طی ۱۰ تا ۱۴ روز برطرف میشوند، اما تورم غدد ممکن است چند هفته دیرتر بهبود یابد
-
اگر پس از ۲ تا ۴ هفته تورم باقی بماند یا بزرگتر شود، نیاز به ارزیابی مجدد دارید
-
در برخی عفونتها مثل بیماری خراش گربه (Bartonella henselae)، تورم میتواند حتی تا ۸ هفته ادامه داشته باشد
چرا غدد بعد از آنتیبیوتیک هنوز بزرگاند؟
-
علت ویروسی: بیشتر موارد ناشی از ویروساند و آنتیبیوتیک اثری ندارد؛ تورم با گذشت زمان خودبهخود برطرف میشود
-
التهاب باقیمانده: حتی پس از درمان موفق، التهاب میتواند هفتهها یا ماهها باقی بماند.
-
آبسه یا علت دیگر: اگر پاسخ کافی به درمان داده نشود، ممکن است آبسه یا بیماری زمینهای وجود داشته باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد
علائم هشدار که نیاز به مراجعه فوری دارند
-
تورم سفت و بیحرکت یا در حال افزایش
-
تب مداوم، تعریق شبانه یا کاهش وزن بیدلیل
-
مشکل در بلع یا تنفس، یا درگیری غدد بالای ترقوه/زیربغل بدون علت مشخص
در این موارد مراجعه به پزشک ضروری است
الگوی پیگیری مرحلهای
۱) مراقبت در منزل
-
کمپرس گرم برای کاهش درد
-
مسکنهای مجاز مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
-
پایش تب و اندازهی غده در روزهای نخست
۲) ویزیت پیگیری در صورت تداوم
-
معاینه کامل و بررسی شرححال
-
آزمایشهای پایه:
-
CBC برای بررسی الگوی گلبولهای سفید
-
CRP/ESR برای پایش التهاب
-
۳) آزمایشهای اختصاصی
-
EBV (مونو): تست آنتیبادی یا Monospot در صورت شک بالینی
-
Bartonella (بیماری خراش گربه): سرولوژی یا PCR در موارد خاص؛ آزیترومایسین میتواند روند بهبود را سریعتر کند
-
بیوپسی غده: در موارد پایدار یا غیرتیپیک، نمونهبرداری غده برای رد بدخیمی یا علل دیگر لازم است
علائم رایج
-
بعد از گلودرد یا سرماخوردگی → بهبود طی ۲ هفته، اما تورم ممکن است تا چند هفته بماند.
-
بیماری خراش گربه → ورم غدد ۲ تا ۸ هفته طول میکشد.
-
لنفانژیت (خطوط قرمز پوستی) → با درمان بهبود مییابد اما التهاب غدد میتواند طولانیتر باقی بماند.
پرسشهای متداول
۱) بعد از آنتیبیوتیک چه مدت طول میکشد غدهها کوچک شوند؟
معمولاً چند هفته؛ اگر بیش از ۴ هفته ماندگار شد یا بزرگتر شد، باید بررسی شود
۲) آیا همیشه آزمایش خون لازم است؟
خیر؛ در موارد تیپیک و رو به بهبود، ممکن است نیازی نباشد. در تداوم یا بدترشدن علائم، CBC و CRP کمککنندهاند.
۳) آیا کمپرس گرم واقعاً مفید است؟
بله، کمپرس گرم و مسکنها میتوانند درد و حساسیت غده را کاهش دهند
جمعبندی
در لنفادنوپاتی عفونی، انتظار داریم علائم در چند روز بهبود یابند و تورم غدد طی چند هفته برطرف شود. اگر تورم بیش از ۲ تا ۴ هفته ماندگار شد یا همراه با علائم هشدار بود، باید مجدداً بررسی شوید همچنین مسیر منطقی پیگیری: مراقبت حمایتی → ارزیابی بالینی → CBC/CRP در صورت نیاز → تصویربرداری یا بیوپسی در موارد خاص
منبع:
No. 79
۰۴/۰۵