شاخص ماکروفاژ پر از چربی یا Lipid-laden Macrophage Index (LLMI) یک معیار آزمایشگاهی است که میزان ماکروفاژهای حاوی قطرات چربی را در نمونه ترشحات ریوی یا مایع شستشوی برونشی آلوئولی (BAL) اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص به‌ویژه در بررسی بیماری ریفلاکس معده به ریه، آسپیراسیون مزمن و برخی اختلالات التهابی یا متابولیک ریه کاربرد دارد. هدف این تست، کمک به پزشکان در تشخیص علل زمینه‌ای التهاب ریه با منشأ چربی است.
ماکروفاژ پر از چربی چیست؟
– نوعی از گلبول سفید (ماکروفاژ) که نقش مهمی در پاکسازی مواد خارجی از ریه دارد.
– زمانی که چربی یا مواد لیپیدی وارد ریه شوند، ماکروفاژها این مولکول‌ها را بلعیده و ظاهری پر از چربی پیدا می‌کنند.
– این وضعیت می‌تواند ناشی از ورود محتویات معده به ریه (آسپیراسیون)، لیپید اندوژن ناشی از تخریب سلولی یا استنشاق مواد چرب خارجی باشد.
کاربردهای بالینی شاخص LLMI
– غربالگری و کمک به تشخیص آسپیراسیون مزمن، به‌ویژه در کودکان با مشکلات بلع یا ریفلاکس شدید.
– ارزیابی آسپیراسیون خاموش در بیماران مبتلا به بیماری‌های عصبی، عضلانی یا ناهنجاری‌های مری.
– بررسی برخی بیماری‌های متابولیک و التهابی ریه مانند پنومونی لیپیدی.
– کمک در ارزیابی بیماران پس از آسیب استنشاقی ناشی از مواد روغنی.
روش انجام تست
– نمونه‌گیری به‌صورت شستشوی برونشی آلوئولی (BAL) در حین برونکوسکوپی انجام می‌شود.
– ماکروفاژها با رنگ‌آمیزی خاص (مانند Oil Red O یا Sudan) بررسی می‌شوند.
– شدت و تعداد ماکروفاژهای پر از چربی بر اساس یک مقیاس نمره‌دهی، معمولاً از ۰ تا ۴ برای هر سلول، محاسبه شده و میانگین به‌عنوان شاخص LLMI گزارش می‌شود.
تفسیر نتایج
- مقادیر بالای LLMI → احتمال وجود آسپیراسیون یا التهاب ناشی از چربی بیشتر است.
- مقادیر پایین LLMI → احتمال کمتری برای بیماری‌های مرتبط با ورود چربی به ریه وجود دارد.
نتیجه باید همیشه همراه علائم بالینی، سابقه بیماری و سایر آزمایش‌ها تفسیر شود.
محدودیت‌ها
– حساسیت و اختصاصیت صد درصد ندارد؛ مقادیر بالا ممکن است در بیماری‌های ریوی غیرآسپیره نیز دیده شود.
– نیازمند روش نمونه‌گیری تهاجمی (برونکوسکوپی) است که در همه بیماران امکان‌پذیر نیست.
– تفسیر به عوامل مختلف مانند سن، وضعیت تغذیه، و سایر بیماری‌های ریوی وابسته است.
پرسش‌های متداول
۱. آیا شاخص LLMI برای تشخیص قطعی آسپیراسیون استفاده می‌شود؟
خیر، این شاخص به‌عنوان یک ابزار کمکی به همراه ارزیابی بالینی و سایر آزمایش‌ها استفاده می‌شود.
۲. آیا انجام این تست دردناک است؟
خود تست در حین برونکوسکوپی انجام می‌شود و بیمار معمولاً تحت بیهوشی یا آرام‌بخشی قرار می‌گیرد، بنابراین احساس درد ندارد.
۳. بالاتر بودن LLMI همیشه به معنای بیماری شدید است؟
نه، باید در کنار سایر یافته‌ها تفسیر شود تا علت اصلی مشخص گردد.
جمع‌بندی
شاخص ماکروفاژ پر از چربی (LLMI) تستی ارزشمند در تشخیص بیماری‌های ناشی از ورود چربی به ریه، به‌ویژه آسپیراسیون مزمن، است. گرچه امروزه اهمیت آن بیشتر به‌عنوان یک تست کمکی مطرح است، اما در کنار شواهد بالینی و تست‌های تکمیلی، می‌تواند نقشی مؤثر در یافتن علت مشکلات ریوی ایفا کند.
منابع :
– [Mayo Clinic – Bronchoscopy overview]
– [Cleveland Clinic – Bronchoalveolar lavage testing]
No.108
۰۴/۰۶