گلیکوزوری به حالتی گفته می‌شود که میزان گلوکز (قند) در ادرار بالاتر از حد طبیعی باشد. در حالت عادی، مقدار کمی قند در ادرار وجود دارد، اما اگر سطح گلوکز در آزمایش ادرار بیشتر از ۰.۲۵ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر باشد، نشان‌دهنده‌ی گلیکوزوری است. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌هایی مثل دیابت یا اختلالات کلیوی باشد و با درمان علت زمینه‌ای، اغلب برطرف می‌شود.
علائم گلیکوزوری را بشناسید
بسیاری از افراد مبتلا به گلیکوزوری ممکن است سال‌ها بدون هیچ علامت خاصی زندگی کنند. با این حال، در برخی موارد، علائمی مانند تشنگی یا گرسنگی شدید، تکرر ادرار و کم‌آبی بدن مشاهده می‌شود. اگر گلیکوزوری در اثر دیابت باشد، ممکن است با علائمی مثل خستگی، کاهش وزن بی‌دلیل، مشکلات بینایی و کندی در بهبود زخم‌ها همراه باشد.
علت‌های بروز گلیکوزوری
سه عامل اصلی باعث بروز گلیکوزوری می‌شوند:
- اختلال در تولید یا عملکرد انسولین،
- افزایش قند خون بیش از توانایی فیلترکردن کلیه‌ها،
- ابتلا به برخی بیماری‌های کلیوی.
از جمله بیماری‌هایی که می‌توانند به گلیکوزوری منجر شوند، می‌توان به دیابت نوع ۱ و ۲، دیابت بارداری، سندرم فانکونی و گلیکوزوری کلیوی (نوعی بیماری ارثی) اشاره کرد. حتی مصرف زیاد کربوهیدرات در یک وعده می‌تواند باعث بروز موقت گلیکوزوری شود.
گلیکوزوری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص این وضعیت، معمولاً پزشکان از چندین روش استفاده می‌کنند:
- آزمایش ادرار: بررسی مستقیم سطح گلوکز در نمونه‌ی ادرار.
- آزمایش قند خون: برای شناسایی هیپرگلیسمی (قند خون بالا).
- آزمایش A1C: ارزیابی میانگین قند خون طی سه ماه گذشته.
این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا نوع و شدت مشکل را به‌درستی شناسایی کند.
درمان گلیکوزوری؛ بازگشت به تعادل
درمان آن وابسته به علت زمینه‌ای آن است. به طور کلی، درمان‌های رایج شامل:
- تغییر رژیم غذایی به مصرف بیشتر سبزیجات و غلات کامل،
- افزایش فعالیت بدنی،
- مصرف داروهایی مانند متفورمین یا انسولین،
- استفاده از داروهای جدیدتر مانند دولاگلوتاید یا سماگلوتاید برای کنترل بهتر قند خون.
با مدیریت صحیح بیماری، سطح قند ادرار به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
آیا می‌توان از گلیکوزوری پیشگیری کرد؟
در موارد ژنتیکی، پیشگیری از این بیماری دشوار است. اما برای افرادی که در معرض دیابت نوع ۲ یا دیابت بارداری هستند، کنترل مناسب قند خون می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر گلیکوزوری داشته باشد. پیروی از برنامه‌ی درمانی و چکاپ‌های منظم می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کند.
تغذیه مناسب برای افراد مبتلا به گلیکوزوری
انتخاب مواد غذایی سالم می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند. خوراکی‌های توصیه‌شده شامل:
- سبزیجات برگ سبز،
- ماست ساده و بدون قند،
- جو دوسر خرد شده،
- غلات کامل مانند کینوا و برنج قهوه‌ای.
از سوی دیگر، باید مصرف غذاهای فرآوری‌شده، میوه‌های خشک، شیرینی‌ها و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مثل نان سفید و برنج سفید را محدود کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دچار علائمی مانند تشنگی شدید، خستگی، یا تکرر ادرار شدید، یا در صورت ابتلا به دیابت متوجه تغییر ناگهانی در وضعیت سلامت خود شدید، لازم است حتماً با پزشک مشورت کنید. همچنین اگر قند خون شما بالاتر از ۲۵۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد یا علائمی چون خواب‌آلودگی شدید، تنفس تند یا ضربان قلب سریع داشتید، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
جمع‌بندی
گلیکوزوری به خودی خود معمولاً نگران‌کننده نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر مثل دیابت باشد. تشخیص به‌موقع و درمان صحیح می‌تواند از بروز عوارض بعدی جلوگیری کند. اگر در آزمایش‌ها قند بالایی در ادرار شما دیده شد، با پزشک خود درباره‌ی علت آن و بهترین روش‌های درمانی مشورت کنید.
منبع:
No. 25
۰۴/۰۲